In dit blog gaan we dieper in op de nutritionele ondersteuning van het zenuwstelsel van huisdieren, met een specifieke focus op epilepsie, een aandoening die een grote impact heeft op het leven van zowel huisdier als eigenaar. Door bewust te zijn van de voedingsstoffen die essentieel zijn voor neurologische gezondheid en te zorgen voor een uitgebalanceerd dieet kan je problemen ter hoogte van het zenuwstelsel ondersteunen en voorkomen. 

Wat zijn symptomen gepaard gaande met neurologische problemen?

Het zenuwstelsel is verantwoordelijk voor het coördineren van fysieke activiteit, het reguleren van interne functies en het reageren op externe prikkels. Bij gezonde honden en katten werken deze componenten samen om een evenwichtig en goed gecoördineerd zenuwstelsel te handhaven. Het zenuwstelsel kan ingedeeld worden in het centraal zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) en het perifeer zenuwstelsel (zenuwen, zenuwknopen en receptoren). Omdat het zenuwstelsel zich wijdverspreid in het lichaam bevindt kunnen problemen met dit systeem gepaard gaan met een breed scala aan symptomen zoals onder andere:

• Aanvallen: Onwillekeurige spiercontracties, schuimbekken, verlies van bewustzijn en abnormaal gedrag tijdens of na een aanval.
• Coördinatieproblemen: Onstabiele gang, moeilijkheden bij het opstaan, desoriëntatie en evenwichtsstoornissen.
• Gedragsveranderingen: Plotselinge agressie of angst, onzindelijkheid, zich terugtrekken, afwezig gedrag.
• Spierzwakte of verlamming: Moeite met bewegen, verminderde spiermassa en complete verlamming in ernstige gevallen.
• Pijnreacties: Overgevoeligheid voor aanraking, piepen, janken of andere tekenen van pijn zonder duidelijke oorzaak. Zichtbare tekenen van ongemak, zoals likken of bijten op bepaalde lichaamsdelen.
• Oogproblemen: Abnormale oogbewegingen en pupilreacties, verminderd of verlies van zicht.
• Problemen met kauwen en slikken: Moeite met het oppakken van voedsel, overmatig kwijlen, hoesten tijdens het eten.
• Veranderingen in stemming en slaappatroon: Overmatige slaperigheid of juist slapeloosheid, rusteloosheid, desoriëntatie, vooral 's nachts.
• Afwijkende reflexen: Overmatige reactie op stimuli, afwezige reflexen bij bepaalde neurologische tests.

Aanvallen, epilepsie, syncope en een beroerte: wat is het verschil?

Het is belangrijk om te weten dat epilepsie zich onderscheidt van een aanval. Epilepsie is een neurologische aandoening die zowel bij honden als bij katten kan voorkomen. Het wordt gekenmerkt door terugkerende, ongecontroleerde aanvallen of convulsies, veroorzaakt door plotselinge, abnormale elektrische activiteit in de hersenen. Deze aanvallen kunnen variëren in intensiteit, duur en frequentie. Ze kunnen verschillende vormen aannemen, zoals gegeneraliseerde tonisch-clonische aanvallen, of gedeeltelijke aanvallen. Primaire (idiopathische) epilepsie heeft geen duidelijke onderliggende oorzaak en wordt vaak gezien bij bepaalde rassen (bv. Border Collie, Beagle, Duitse Herder). Het begint meestal tussen het eerste en derde levensjaar.

Een aanval is een algemene term die wordt gebruikt om een ongecontroleerde en abnormale reactie (en niet specifiek een elektrische afwijking) in de hersenen te beschrijven, wat resulteert in een breed scala aan symptomen, variërend van bewustzijnsverlies tot onwillekeurige spierbewegingen. Terwijl epilepsie altijd gepaard gaat met aanvallen (zelfs al worden ze soms niet opgemerkt!), worden aanvallen niet altijd veroorzaakt door epilepsie. Andere mogelijke oorzaken van aanvallen kunnen zijn: 

• Vergiftiging: Blootstelling aan giftige stoffen zoals bepaalde planten, medicijnen of chemicaliën.
• Metabole stoornissen: afwijkingen in het glucosemetabolisme (bv. hypo- of hyperglycemie ten gevolge van diabetes mellitus), een tekort aan calcium (bv. puerperale tetanie of eclampsie), een tekort aan magnesium of natrium. 
• Hormonale (endocriene) problemen:  aandoeningen van de bijnieren (de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing), schildklierproblemen (hyperthyroïdie, hypothyroïdie)
• Orgaanfalen: nierproblemen, leverproblemen (bijvoorbeeld levershunt of levercirrose).
• Trauma aan het zenuwstelsel.
• Infecties: rabiës, encefalitis, FIP (Feline infectieuze peritonitis).
• Een beroerte: een plotselinge onderbreking van de bloedtoevoer naar delen van de hersenen. Dit kan veroorzaakt worden door een bloedstolsel dat een bloedvat blokkeert (ischemische beroerte) of een gescheurd bloedvat (hemorragische beroerte). De gevolgen van een beroerte variëren afhankelijk van het getroffen gebied.
• Hartproblemen. Hartproblemen (bijvoorbeeld hartwormziekte, hartritmestoornissen, DCM en HCM) kunnen gepaard gaan met een plotselinge, tijdelijke vermindering van de bloedtoevoer naar de hersenen is, wat leidt tot een kort verlies van bewustzijn en spierspanning, in dit geval spreken we van een syncope. 

In het kort, alle epileptische aanvallen zijn aanvallen, maar niet alle aanvallen zijn het gevolg van epilepsie. Het is van vitaal belang om de specifieke aard van de aanval te begrijpen en de onderliggende oorzaak vast te stellen, omdat dit de juiste behandelingsstrategie bepaalt. Als een huisdier een aanval heeft, is het raadzaam om onmiddellijk contact op te nemen met een dierenarts voor een grondige evaluatie en diagnose.

Welke voedingsstoffen ondersteunen het zenuwstelsel?

Tot 30% van de honden met idiopathische epilepsie wordt geclassificeerd als resistent tegen medicatie, dat wil zeggen dat er onvoldoende controle is over de aanvallen na behandeling met 2 of meer verdraagbare medicijnen. Resistentie tegen medicatie leidt tot een enorme emotionele en financiële last met verhoogde sterfte tot gevolg. Daarnaast veroorzaken de medicijnen vaak bijwerkingen die een verminderde kwaliteit van leven opleveren voor het dier. 

Heel wat voedingsstoffen spelen een rol in het kalmeren, stabiliseren en beschermen van het zenuwstelsel. Ze kunnen verlichting brengen in bestaande klachten en het ontstaan degeneratieve aandoeningen vertragen of zelfs voorkomen. Aldus vormen een uitgebalanceerde voeding en voedingssupplementen een belangrijk onderdeel van een holistische behandeling van epilepsie en andere aandoeningen van het zenuwstelsel.

Vitaminen B

Een groep vitaminen die bijzonder cruciaal is voor het welzijn van het zenuwstelsel is het B-complex. Vitamine B1, B6, B9 (foliumzuur) en B12 spelen een sleutelrol in de synthese van neurotransmitters, de boodschappers van het zenuwstelsel. Een tekort aan deze vitaminen kan leiden tot verstoringen in de signaaloverdracht tussen zenuwcellen, wat kan bijdragen aan het ontstaan van een tal van aandoeningen van het zenuwstelsel, inclusief epilepsie. Het is dan ook essentieel ervoor te zorgen dat het dieet van onze huisdieren voldoende van deze B-vitaminen bevat.  Je kan meer lezen over vitamine B tekort en de supplementatie ervan in het blog ‘Vitamine B tekort bij honden en katten’.

Antioxidanten

Het zenuwstelsel is zeer gevoelig voor oxidatieve stress, wat ontstaat wanneer er een onevenwicht is tussen de productie van vrije radicalen en het vermogen van het lichaam om deze schadelijke stoffen te neutraliseren. Oxidatieve stress leidt tot degeneratie van het zenuwstelsel wat zich onder andere kan uiten in de typische ouderdomsklachten zoals dementie, slecht zien en horen, coördinatieproblemen en stemmingswisselingen. Antioxidanten helpen bij het neutraliseren van vrije radicalen en verminderen zo de schadelijke effecten van oxidatieve stress. Enkele belangrijk antioxidanten zijn Omega-3 vetzuren, zink, selenium, vitamine C, vitamine E, carotenoïden en het bijzonder krachtige Co-enzym Q10. 

Omega-3 vetzuren

Omega-3 vetzuren (DHA en EPA) vormen een belangrijk bestanddeel van de celmembranen in zenuwcellen, de retina van de ogen, en ondersteunen de overdracht van elektrische signalen tussen zenuwcellen. Om deze voordelen te ondervinden, moeten honden en katten voldoende omega-3 vetzuren binnenkrijgen via hun dieet. Vette vis, zoals zalm, tonijn en makreel, is een natuurlijke bron van EPA en DHA. Daarnaast zijn er voedingssupplementen beschikbaar die speciaal zijn ontworpen om het omega-3 gehalte in het dieet van huisdieren te verhogen.

MCT vetzuren: een upgrade van het ketodieet

Het ketogeen dieet is een voedingspatroon dat rijk is aan vetten en laag in koolhydraten. Dit dieet kan leiden tot de productie van ketonen, die door het lichaam als alternatieve brandstof worden gebruikt. Het ketogeen dieet is een bekend voedingspatroon voor zowel mensen als dieren, en wordt door sommige eigenaren overwogen als onderdeel van een gebalanceerde voeding. Middellange vetzuren, zoals MCT’s (Medium Chain Triglycerides), worden sneller gemetaboliseerd in vergelijking met lange keten vetzuren en kunnen daarom bijdragen aan een verhoogde ketonproductie. Een studie met 21 honden toonden een significante vermindering in aanvallen door het voeren van een zorgvuldig samengesteld ketogeen dieet  (verrijkt met MCT ) gedurende 3 maanden.

Nervines en adaptogenen

Er zijn heel wat planten en kruiden die bekend staan om hun positieve en rustgevende werking op het zenuwstelsel. Deze worden geclassificeerd als

• Een nervine: een kruid of een natuurlijk supplement, gebruikt om het zenuwstelsel te ondersteunen zoals Sint Janskruid. Een nervine kan een milde (bijvoorbeeld Kamille of Citroenmelisse.) of een sterke werking hebben (bijvoorbeeld Passiebloem, Hop, Valeriaan). 
• Een adaptogeen: kruiden die het vermogen van het lichaam om zich aan te passen aan stress verbeteren, bijvoorbeeld Ashwagandha en Ginseng.

Planten en kruiden hebben vaak een synergistisch effect wanneer ze in combinatie met elkaar gebruikt worden. Dit betekent dat de werking ervan verbetert.

CBD

Het exacte mechanisme waarmee cannabidiol (CBD), een van de vele actieve verbindingen in de cannabisplant, werkt bij de behandeling van epilepsie is nog niet volledig begrepen. Er is echter groeiend bewijs dat suggereert dat CBD een invloed kan hebben op verschillende paden in het zenuwstelsel, waaronder die betrokken zijn bij epileptische aanvallen. 

Recente studies lieten duidelijk een verminderde frequentie van aanvallen zien wanneer er CBD-olie wordt toegevoegd aan het behandelingsprotocol van honden met epilepsie. Het gaat hier om een 89% vermindering van aanvalsfrequentie ten opzichte van 46% bij dieren die geen CBD-olie toevoegt krijgen. Niet onbelangrijk, er werden geen ernstige bijwerkingen opgemerkt en het levert geen probleem op om CBD-olie te combineren met andere anti-epileptica.

Producten aanbevolen door ons team

Bij Quisp staat de gezondheid en het welzijn van je huisdier voorop. Wij begrijpen hoe belangrijk het is om alleen het beste te geven aan je huisdier, en daarom kiezen we onze favoriete supplementen op basis van hun hoogwaardige ingrediënten,  betrouwbaarheid en gebruiksvriendelijkheid.

Sanimed Neuro Support

Geef je liever geen supplement? Sanimed Neuro Support is één van de zeldzame ketogene voedingen voor honden op de markt die eveneens verrijkt is met MCT-olie. Het is een volledige voeding voor volwassen honden die de hersenfunctie ondersteunt.

Anibidiol Nature

Anibidiol van Virbac is een product op basis van CBD en B-vitaminen voor hond en kan. Het is verkrijgbaar als granulaat  (Anibidiol Nature 8 Plus) en capsules (Anibidiol Nature 5 hond & kat; Anibidiol Nature 25 Hond)

PUUR Tranquil

Puur Tranquil is één van de producten bij Petpol die combinatie van synergetische kruiden, B-vitaminen en rustgevende aminozuren bevat.

De informatie op deze website is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en mag niet worden opgevat als medisch advies of als vervanging van advies van een dierenarts.

Wij zijn wettelijk beperkt in het geven van gezondheidsclaims of medische indicaties over het gebruik van voedingssupplementen. Voor persoonlijk advies over het gebruik van onze producten, afgestemd op jouw specifieke situatie en behoeften, nodigen wij je uit om contact met ons op te nemen. Onze deskundigen staan klaar om je te helpen met vragen.